Адам тек біліммен тірі,
Тек білім ғасырды қозғайды!
"Қолымнан келмейді" деп айтпа.
Білімге жаныңмен ұмтыл.
(А. Құнанбайұлы)
«Бір ел — бір кітап» Республикалық акция қазылар алқасының шешімі бойынша 2017 жылы Қазақстанда жалпыға бірдей оқуының жылдың бас кітабы болып шығармалары қазақ әдебиетінде танымал ақын, ХІХ ғасырдағы классик-жазушы - Сұлтанмахмұт Торайғыровтың шығармалары танылды.
Өмір сүру мағынасы туралы, өзінің ақындық жастығының тұсындағы жоғары арманы туралы Султанмахмут Торайгыров, осылай деді: —
Я бы солнцем взошел над землей
Озарив родные края!..
Пусть сияние жарких лучей
Обогреет сердца людей.
Ақын-демократ Сұлтанмахмұт Торайғыров 1893 жылы Көкшетау облысы Кызылтау ауданында малшының отбасында дүниеге келді. 13 жасында ол қазақ фольклорын білгірі, әдеби шығармашылықпен айналысатын атанды ауыл молласының оқушы болды. Тәлімгерінің мысалына сүйене отырып, Сұлтанмахмұт өзі өлеңдер мен әңгімелер жазуды бастады. Оқуын жалғастыруды армандай отырып С. Торайғыров 1912 жылыдың соңында Троицк қаласындағы медресеге түседі, ғылымдарды оқыды, орыс тілін менгерген — Лермонтовты, Пушкинді, Крыловты оқыған , бірақ бір жылдай оқымай, оқуын ауруы үшін қалдырады.
1913 жылы ол Троицк маңындағы қазақ ауылында мүғалімдік етеді, ал күзде қалаға қайта оралып "Айқап" бірінші қазақ журналының хатшысы болады, оның беттерінде тұңғыш рет ақын және публицист ретінде шығады. Журналдың арқасында С. Торайғыров оқырман қауымын өз шығармашылығымен таныстырады, өз икемділігіне сеніп өзінің болашағын поэзиямен байланыстыруға шешті. Сол жерде оның алғашқы очерктері жарияланды. Торайғыровтың шығармалары кеңес уақытында жекелеген кітаптар болып шығарылды.
С. Торайғыров жасөспірімдік лирикасы азаматтық қоғамдық, білімдерінің негізінде өмірді жаңарту тақырыбы тартады. «К молодежи», «Думы ученика» «Какова цель ученика» өлеңдерінде ақын жастарды мәдениет және білім беруді меңгеру шақырады.
кеңес өкіметінің келуімен бостандық жарығы басталған, әрбір халық өздігінен өмір сүре бастады және өз мемлекетін құра алды. Сұлтанмахмұт Шідерті тексеру комиссиясының төрағасы болды, бірақ сол уақытта алаш-ордалықтармен қатынаста болды, олардың «Сары-Арқа» газетінде жазатын. «Алаш» көшбасшыларының идеясын қызу қағып алатын, ол олармен өз өлеңдерінде тамсанатын.
Ақын ауырып, барлығы 27 жыл ғана өмір сүріп 1920 жылы қайтыс болды, бірақ өзінің қысқа өмірінде көп маңызды шығармалар жазды, құқығы бойынша ұлттық мәдениет тарихында құрметті орынға ие болды.
Біздің оқырмандар жалпыға бірдей оқуға және талқылауға ұсынылған шығармашылықты сүйсіне оқиды. Орталық аудандық кітапхана, кітапхана филиалдары аудан тұрғындары ашық көрулерде және кітап көрмелерінде ұсынылған мен қонақтарын әдебиеттермен танысуға, Сұлтанмахмұт Торайғыров шығармалары бойынша «Бір ел — бір кітап» акциясын өткізуге арналған библиографиялық шолуда, презентацияларда және басқа да іс-шараларға белсенді қатысуға шақырады.
