Астрахан ауылдық округі

Астрахан ауылдық округінің тарихы

Аңыздың айтылуы бойынша осы аймақтарда шамамен 1890 жылдары — билік қудалаған және ығыстырған христиан рухани қозғалысының өкілдері молокандар қоныстанған көрінеді екен. Олар өз ауылын Молоканковтар деп атады. Өткен ғасырдың 50-ші жылдарына дейін ауылда Молокановтар отбасы тұрады.

ХХ ғасырдың басында Ресейдің Астраханка губерниясынан қоныс аударушылар осы жерлерге келді. Бұл патшалық Ресейдің аграрлық саясатының нәтижесі болды, ол империя министрлері кеңесінің төрағасы Петр Столыпиннің ұсынған ұсынысы болды. Қазір ауыл Астраханка деп аталды, ең жақын елді мекен Толмачевка, Никитинка деп аталды. Толмачи атақты орнында құдық бар болған, сол жерде осы күнге дейін жаз бойы су тұрады.

Қоныс аударушылар ауыл шаруашылығы, мал шаруашылығы, аң аулау және балық аулаумен айналысатын. Ауылдың маңында үлкен көл болды, қазір ол таяз, саз болды. Ең жақын қазақ ауылдары: Тоқен, Татыгүл, Жырымбет.

Жергілікті тұрғындар мен қоныс аударушылар арасындағы жайылымдар мен шөптер үшін қақтығыстар болды.

Революциядан кейін кедейлердің коммунасы құрылды, біріккен егістікті өңдеу бойынша серіктестігімен олардың несие серіктестіктерін алмастырылды (ЖӨС).

Шамамен 1930 ж. Бейнетқор ауданы, Кагановичский ауылдық кеңесінде «Совет» колхозы құрылды.

Ұжымның бірінші төрағасы Иван Бондаренко болды.

Ауылда шаруашылық қажеттілігіне арналған дүкен ашылды, оның төрағасы — Ақмамбаев Алиш болды, ол жерден тауарлар Жаныконыс, Иглік, Қарағайлы, Елтай, Төнкерис ауылдарының дүкендеріне жеткізілді.

Өзінің жел диірмені болды, кеңестік кезеңде осы жерде үлкен азық-түлік дүкені салынған, селпо кеңсесі суды таратумен айналысты.

1957 жылға дейін «Совет» колхозы болды,оны Совет ауданы «Ленинский» совхозына 5-ші бөлімше ретінде қосты. Совхоздың директоры және негізін қалаушы Мәскеу Бескровнаның өкілі болды, кейін ол ауыстырылды және ұзақ уақыт жұмыс істеді, Зинченко И.Е. Ол бүгінгі күні «Лесной» деп аталатын шаруашылық орталығын көтеру үшін көп нәрсе жасады, Астраханка, Жаңақоныс, Иглік ауылдарына жақын маңдағы ауылдарға қамқорлық жасап мектептер мен үйлер салынды.

1970 жылы Астраханка жеке картоп өсіру шаруашылық орталығына айналды, ал Ленинский совхозының бас экономисі А.А. Романов тағайындалды. — Ұлты бурят.

Астықтан басқа, жыл сайын 800 гектар картоп егілді, тұқым негізінен Украинадан, Белорусиядан әкелінді, содан кейін біз бұрын ешқашан естімеген жерлерімізде колорад қоңыздары пайда болды.

Қысқа мерзімде үлкен картоп қоймасы, ток шаруашылығы салынды. Сонымен қатар совхозда 7000 бас ірі қара мал, үлкен ет-сүт табыны болды.

Картоп жинау үлкен еңбекті талап етті, егін жинау комбайндары біздің егіс алқаптарына жүрмеген.

Жинау кезінде мыңдаған адамдар еңбек етті: жақын жердегі мектептердің студенттері мен оқушыларын, зауыттар мен фабрикалардың жұмысшылары, Смирново мен қаланың әр түрлі ұйымдарының қызметкерлерін автобустар мен егістерге алып келді, оларды күнделікті бірнеше ондаған алқап егістерін аралатып жүрді. Сол уақытта егіс алқаптарында жұмыс істеуге солдаттар мен матростарды алып, олардың техникасымен елдің әскери бөлімдерінен темір жол эшелондарында жұмыс істеуге алып келді.

Астрахан мектебінің оқушылары да екінші нан жинауға белсене қатысты, жыл сайын қыркүйек айында 5 сынып оқушылары оқыған жоқ.

Көп ұзамай совхоздың директоры болып Мәскеу ауыл шаруашылығы инженерлері институтының түлегі В.Г. Землянский тағайындалды. Оның басшылығымен шаруашылық үлкен экономикалық табыстарға жетті.

Осы уақытта клуб, Дүкендер, жаңа монша, кеңсе, асхана, үш қабатты мектеп, балабақша, жаңа үйлер, жаңа мал шаруашылығы кешені, машина-трактор шеберханасы салынды, орталық жылыту жүргізілді.

Кейін шаруашылық Л.И. Шатило басқарды, ол ауылдарда үш жыл бойы қант қызылшасын өсіріп, көктемде әр отбасы өз қалауы бойынша бір-екі гектар қызылша алқабын алып, жаз бойы өсімдікті күтіп-баптады: арам шөбін жұлып, араларын ашты. Күзге қарай қызылша жинап, үйінді кесіп, егін шаруашылығына тапсырды. Содан кейін оны темір жол вагондарымен Қазақстанның оңтүстігіне жіберді, онда қант зауыттары болды. Қыста қант әкеліп, қызылшамен жұмыс істегендердің барлығына таратылды,кейбір отбасылар ондаған қапқа дейін алды. Тіпті сірне әкелген, ол совхоздың сиырларын тамақтандырды. Біздің қызылшаның қанттығы оңтүстікке қарағанда жоғары болды деп айтты. Л.И. Шатилоның кезінде барлық ауылдың көшелері асфальт салынды. Сондай-ақ, оның жанында кірпіштен екі қабатты балабақша салынды, бірақ балалар сол жерге түгелдей барып үлгермеді, өйткені «Одақтың қирауы» басталды.

Бір жыл ішінде үлкен шаруашылықтан мал да, үй-жай да, техника да қалды. Алда Қазақстанның ең ауыр күндері — XX ғасырдың тоқсаныншы жылдары болды. Зауыттар мен фабрикалар жұмыс істемеді, жалақы мен зейнетақы ай сайын төленбеді, нан, қант, сабын, тіпті арақ пен темекі талондар мен карточкалар бойынша берген.

Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1971 жылғы 16 тамыздағы Жарлығымен келесі елді мекеннің атауы берілген: Ленин селолық кеңесі Совет лесхозының орталық кентіне -Қаратомар ауылы атауы берілді.

Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1972 жылғы 7 шілдедегі Жарлығымен Солтүстік Қазақстан облыстық атқару комитетінің 1972 жылғы 26 маусымдағы шешімі негізінде құрылған, орталығы Астраханка селосында құрылған селолық кеңеске Астраханский ауылының атауы берілді.

Оның құрамына Астраханка, Ленин ауылдық кеңесінің Қаратомар елді мекендері берілді.

Халық

«Ленинский» совхозының құрылуына дейін ауылда 600 адам, соғыс басында жер аударылған орыстар, немістер, шешендер және ингуштар өмір сүрді. Немістер мен кавказдықтарға коменданттың рұқсатынсыз ауылдан кетуге рұқсат етілмеген.

Сол кезде мұнда қазақтың екі отбасысы — ағайынды Бикенев Сәдуақас пен Дәулетбай тұрды. Олардың ұрпақтары ауылда тұрады.

Барлық жерде «Совет» колхозының қалыптасуы қиын болды, барлық шаруашылық жұмыстары қолмен, көлік немесе арбамен орындалған. Нан орақпен, шалғымен, ат шалғылармен шабқан. Соғыс кезінде әскерге шақырылу жасындағы барлық дені сау ер адамдар майданға кеткен кезде ерекше қиын болды. Қариялар, әйелдер мен балалар қалды,олар егіс, егін жинау, шөп шабу, отын дайындау, мал өсіру мен айналысты. Кез келген жүктерді тасымалдау бұқа мен жылқымен шаналар мен арбалар мен, жаңбыр мен қар жауғанына қарамастан жүргізілді. Барлығы: «Барлығы майдан үшін, барлығы жеңіс үшін!»ал жұмысқа кешіккендерді түрмеге қамалды.

Қазір тыл еңбеккері болып қалған адамдар біздің ауылдық округте 10 адам тұрады.

Ұлы Отан соғысы майдандарында Астраханка қаласынан 100-ге жуық адам шайқасты. Олардың көпшілігі ұрыс алаңында қалды. «Шайқаста қаза тапқандардың» ескерткіш тақтасында 61 жауынгер бар, олардың есімдері «Боздақтар» естелік кітабына енгізілген.

Қазір Астраханкада орыстар, қазақтар, татарлар, белорустар мен немістер тұрады, көпшілігі Германияға қоныс аударды. Бұлар Драхимберг, Ладэ, Круль, Энгель, Ходорович, Окс отбасылары болды.

Тың игеру жылдары, келесі жылдары жас механизаторлармен бірге еңбек еткен соғыс ардагерлері Рамазанов Нұрғали — ІІ дәрежелі «Отан соғысы» орденінің кавалері, «Ерлігі үшін» медальдары, жеке еңбегі үшін «КСРО халықтарының достығы» ордендері берілді. А.Я. Тыщенко III дәрежелі «Даңқ» орденінің, «Қызыл Жұлдыз» орденінің кавалері, «Катюша» гвардиялық миномет зеңбірегінің командирі бейбіт уақытта егіншілер бригадасының есепшісі болып жұмыс істеді.

Ұлдары жауынгер, өлген ржев түбінде Шайдулина Насибуллы, Вагиз, Саубан, Мунир диқаншыларымен еңбек етті. Вагиз №2 егіншілік бригадасының басшысы болып жұмыс істеді, «Еңбек Қызыл Ту»орденімен марапатталды. Ал бірінші бригаданың басшысы И.Л. Баранчук, «Октябрь Революциясы», «Еңбек Қызыл Ту», «Құрмет Белгісі» ордендерінің кавалері болып еңбек етті, олардың бригадалары нан мен азықтың жоғары өнімі үшін күресті, соның ішінде бұрынғы шахтершы Е.Ш. Байкеновтың тракторына отырды.

Қазір ауылда механизатор-алғашқы тың игеруші, II және III дәрежелі «Трудовая Слава» орденінің кавалері, «ерен еңбегі үшін» және «Тың және тыңайған жерлерді игергені үшін» медальдары, барлық дәрежелі КСРО ХШХ медалінің иегері Хайдар Якубович Дәуітов тұрады. Сауын гурт бригадирі Кусайнова Айшаның басшылығымен егіншілер мен мал өсірушілер еңбекте артта қалған жоқ, жұмыстағы жетістіктері үшін ол «Еңбек Қызыл Ту»орденімен марапатталды. Сауыншы Тамара Михайловна сүттің жоғары сауымы үшін II және III дәрежелі «Еңбек Даңқы» екі орденіне ие болды.

 

«Құрмет Белгісі», «Еңбек Қызыл Ту», «КСРО халықтарының достығы»ордендерінің иегері сауыншы 5 баланың анасы. Светлана Омаровна Касимова. Қазір ол Астраханка ауылының ардагерлер кеңесінің төрағасы болып табылады және жемісті жұмыс істейді, оның 2010 жылы облыс бойынша қызметі II дәрежелі дипломмен марапатталған.

 

2014-2017 жылдар аралығында «Ақ бұлақ» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру аясында Астрахан ауылында жаңа су құбыры жүргізілді. 227 аула су тарату желілеріне қосылған. 257 үйге су құбыры үйдің шекарасына дейін жүргізілді. Қаратомар ауылында 12 аула су тарату желілеріне қосылды. Сондай-ақ су тарату пунктінен жіберіледі.

 

2017 жылы Астраханка – Смирнов тас жолы бойында «Әл-Нұр» газ құю бекеті қойылды, оның директоры Нұржан Оразбекұлы Аубакиров.

2018 жылға Астрахан ауылдық округінің әкімі Жунусбаева Айгүл Айдарханқызы. Астраханка ауылының саны 800 тұрғынмен 247 ауланы құрайды. Қаратомар ауылында 252 тұрғынмен 88 аула бар

Білім

Астраханка ауылындағы мектеп қарағай бөренелерінен салынған ғимарат 1910 жылдан бері жұмыс істейді. Мектеп үш сыныпты білім берді. Бұл ғимарат 1976 жылға дейін тұрды, соңғы уақытта мектеп шеберханасы болды. Осы ғимаратта кеңес уақытында 1921 жылы төрт сыныпты мектеп болды, кейін жеті жылдық мектеп болып қайта құрылды, әр жылдары директор болып А. Кошеленко, В.П. Таран, Алексей Федорович Толочко – соғыс ардагері болды. Оның орнына 1970 жылы, соғыс ардагері ауыр зеңбіректер батареясының барлаушы-артиллерист, «Қызыл Жұлдыз» орденінің кавалері, «Ерлігі үшін»медальінің иегері Владимир Алексеевич Иваницкий ауыстырылды.

1976 жылдың басында үш қабатты мектеп пайдалануға берілді., көктемде 14 адамнан тұратын орта білімі бар оқушылардың бірінші бітіру өтті. Мектеп директоры қызметін әр уақытта Сергеев А.Ф., Ажибаев К.К., Шедковский В. К., Землянский А.В. Атқарды, солардың барлығының ішінде көп істеген 1978 жылдан 1987 жылдар аралығында «Қазақстан Республикасының Білім беру үздігі»атағын алған К.К. Ажибаев істеді. Осы уақытта оқу орнында жақсы кадрлар іріктелді: оқу ісінің меңгерушісі Нұржанова К.И., физика пәнінің мұғалімі және әскери дайындық бөлімінің бастығы Мақашев Қайдар Мұхтарұлы, орыс тілінің мұғалімі Умарова Дариха Таспаевна, мұғалімдер Попкова Наталья Евгеньевна, Федоренко Нина Ивановна, тарих пәнінің мұғалімі Землянский Александр Вадимович, соңғы үшеуі осы мектептің түлектері.

Оқу орнының басшысы Сүлейменов Жылқыбай Нұраханұлының тағайындауымен қыйрау уақытынан кейін мектеп қызметі жақсы жаққа өзгерді.

Сапалы жөндеу жұмыстары жүргізілді, пластикалық терезелер орнатылды және жылыту жүйесі орнатылды, сынып бөлмелерінің безендірілуі жақсартылды, физика, химия кабинеттеріне арналған жаңа жабдықтар алынды, компьютерлік сынып бар, мектеп жанындағы учаске күтілді, жазда мектеп алдындағы алаң гүлдермен көміліп, жаңа жылыжайлар салынуда.

Мектеп жанында 25 орындық балалар шағын орталығы жұмыс істейді, спорт құралдары сатып алынды, музыкалық орталық бар.

Жыл сайын мектепте түрлі тәрбиелік іс-шаралар, конкурстар, спорттық секциялар жұмыс істейді, әсіресе күрес ауданында танымал.

Мектепте «Жас Дарын» вокалды-аспаптық ансамблі жұмыс істейді. Осы ансамбльді музыка пәнінің мұғалімі Құлшуков Серік Бейсенұлы басқарады.

Мектепте барлық мұғалімдердің жоғары педагогикалық білімі бар және жоғары кәсіби санаты бар: оқу бөлімінің меңгерушісі Джусабаев Болат Дуанбаевич, мұғалімдер Ирсаева Калима Кайрбековна, Сулейменова Ботагоз Айдархановна, Попова Татьяна Леонидовна, Нурмагамбетова Клара Нурмагамбетовна, Попов Владимир Григорьевич, Жаргакова Айман Елтайқызы, Байкенов Кайдар Ехсанович, Ералина Сабира Умербековна, Шлегель Надежда Ивановна. Жас педагогтар Кульшукова Жанна Маулиевна, Кокорская Татьяна Степановна, өте жас педагогтар Чертов С.В., Кирюхин А.Н., Мектепте жиі қонақтар педагогикалық еңбек ардагерлері Зайцева Р.К., Макашев К.М., Нурушов С.Н., «Баян Сўлу» Ақ кеңес береді, оқушылармен сынып сағаттарында, мерекелерде кездеседі.

2014 жылы Астрахан орта мектебінде Ауған соғысының ардагері, ауғанстанда әскери борышын өтген және сол жерде қайтыс болған Рыжков Сергей Михайловичке мемориалды тақта орнатылды.

2016 жылы мектептің қырық жылдық мерейтойына орай оқу орны құрылған барлық жыл түлектерінің кездесу кеші өткізілді, Ресей, Қазақстанның түкпір-түкпірінен 100-ге жуық адам келді, осы кездесу туралы қатысушылар осы күнге дейін еске алады. Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 65 жылдығына орай мектепте «Жеңіс сарбаздары» атты кітап жарық көрді, оған жеңіспен оралған барлық майдангерлердің есімдері енді.

Денсаулық сақтау

Ауылда фельдшерлік-акушерлік пункт (ФАП) жұмыс істейді. Бұрын бұл пункт Ленинский учаскелік ауруханасына бағынған. Елизавета Яковлевна Останцева пунктін басқарды, аға ұрпақ оны жақсы біледі, ол өз ісін білетін, ауыл тұрғындары арасында құрметке ие болды және барлық кішкентай пациенттер үшін «тетей Лиза» болды.

2006 жылы Астраханка ауылында әдемі, ыңғайлы ғимарат салынды, ол облыс әкімі Тайыр Мансұровтың басшылығында тапсырылды. Дәріхана киоскісі бар. Жедел жәрдем машинасы бар.

ФАП жас маман Камила Рафаильевна Латфулина басқарады, сонымен қатар Астрахан орта мектебінің түлегі С.Д. Семенова (Синякова) медбикесі болып жұмыс істейді.

«Астраханское» ЖШС

1997 жылдан 2015 жылға дейін «Астраханское» ЖШС Владимир Дмитриевич Зимин басқарды. Бұрынғы совхоздың бас инженері ауылдың бұзылған шаруашылығын қалпына келтіруді шешті және «Астраханское»ЖШС ұйымдастырды. Әрине, адамдарды ұйымдастыру, техниканы қалпына келтіру, нарықтық экономика заңдары бойынша өмір сүру және жұмыс істеу өте қиын болды. 2015 жылдан бастап осы уақытқа дейін «Астраханское» ЖШС Бас директоры Жомарт Жақсылықұлы Омаров, директор Жанархан Садықұлы Мапенов.

Қазір ЖШС аяғынан нық тұр, егін шаруашылығымен, жем-шөп өнімімен айналысады, сондай-ақ дәнді және майлы дақылдарды себеді, мал шаруашылығы дамуда, техника паркі жаңартылуда.

13.12.2018

Қараулар: 1324